Samoobsługa przy tankowaniu autogazu - lubimy mieć wybór

Marcin Szponder, dyrektor ds. Regulacji Rynku w Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego jednoznacznie ocenił realia dystrybucji LPG w naszym kraju: - Niedługo minie rok od podpisania przez Ministra Infrastruktury rozporządzenia, które jednoznacznie i wprost zakazało tankowania pojazdów autogazem osobom, nieposiadającym odpowiednich uprawnień nadawanych przez TDT. Od lipca 2011 trwa przepychanka między Ministerstwem Gospodarki oraz obecnym Ministerstwem Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej odnośnie do tego, czy wprowadzeniu samoobsługi powinno towarzyszyć wpisanie do przepisów obowiązkowych dodatkowych zabezpieczeń takich jak np. prostszy w użyciu pistolet do tankowania oraz umieszczenie na stacji odpowiedniej instrukcji dla użytkowników. Ministerstwo Gospodarki uważa, że żadne dodatkowe zabezpieczenia nie są potrzebne, zaś MTBiGM jest przeciwnego zdania – tłumaczy naturę problemu dyrektor Szponder. - W obliczu złożonych na początku roku deklaracji MTBiGM mamy jednak nadzieję, że spotkanie to i szeroki w nim udział zainteresowanych stron pozwoli obydwu resortom na osiągnięcie zbliżenia stanowisk wystarczającego do odblokowania przeregulowanego w tym zakresie rynku. Warunkiem osiągnięcia tego celu jest jednak uczestnictwo odpowiednich przedstawicieli obydwu resortów w spotkaniu oraz ich autentyczna wola znalezienia optymalnego dla rynku i klientów rozwiązania. Przy spełnieniu powyższych warunków znalezienie odpowiedniej formuły nie powinno nastręczać specjalnych trudności, gdyż temat został już bardzo dobrze rozpoznany i szeroko opisany – podkreślił przedstawiciel POPiHN.

Spór o to, co “klient sobie sam” może zrobić, kiedy już podjedzie do dystrybutora LPG ciągnie się od pięciu lat. Problem nagłośniła inicjatywa POPiHN, w odpowiedzi, na którą Ministerstwo Gospodarki zorganizowało spotkanie wszystkich zainteresowanych. Pożegnano się nader optymistycznym stwierdzeniem, iż kwestią czasu jest znalezienie dobrego rozwiązania. Trzeba było przecież poświęcić nieco więcej czasu na lepsze rozpoznanie zagadnień bezpieczeństwa i dodatkowych zabezpieczeń. Prace ekspertów najlepiej wsparła nowość technologiczna - wyprodukowano bowiem pistolet do tankowania, który posiadał kluczowe zabezpieczenie wzmacniające szeroko rozumiane bezpieczeństwo (redukował ilość autogazu wydobywającego przy odłączaniu). Gdyby problem dotyczył jedynie dobrania odpowiedniego modelu pistoletu, impas mielibyśmy za sobą. Niestety. Mimo rozlicznych starań ostatecznego rozwiązania brak.

Niemal dokładnie rok temu, w czerwcu 2011, resort infrastruktury zdecydował się urządzić spotkanie z przedstawicielami branży paliwowej zrzeszonymi w POPiHN, POGP i PIPP. Zainteresowane strony po raz kolejny miały możliwość wymiany poglądów i ustalenia podwalin pod zmianę przepisów standaryzujących dystrybucję LPG na stacjach paliw w Polsce. Reprezentanci branżowców podkreślali, iż mimo stanowiska wskazującego, że najistotniejsze jest bezpieczeństwo pracowników i klientów – czas już na zainicjowanie realnego procesu zmian. Słowem, czas najwyższy na ewolucję we wspomnianym acz kontrowersyjnym stylu: „klient sobie sam”. Organizacje postanowiły przejąć inicjatywę w kwestii pożądanych zmian przepisów, przygotowały więc własną propozycję dot. rozwiązań technicznych oraz własne sugestie wprowadzenia zmian prawnych. W toku przeprowadzonych analiz ustalono, iż wprowadzenie możliwości samoobsługi korzystne będzie zarówno dla przedsiębiorstw branży paliwowej, jak i dla ich klientów. Dla pierwszych istotne znaczenie będzie miało obniżenie kosztów związanych ze szkoleniem i egzaminowaniem pracowników poza stacją (nieobecność, koszty dojazdów), możliwy rozwój segmentu stacji działających w systemie 24-godz., skróceniem oczekiwania i kolejek na stacjach szczególnie w godzinach szczytu, uniknięcie kosztów związanych z niektórymi procedurami kontrolnymi oraz większe zainteresowanie klientów autogazem. Dla drugiej strony zachęcające okazać się miały: szersze pole do obniżek cen, a także możliwość wybrania tańszej i szybszej opcji tankowania. Preferuje ją bowiem przynajmniej ta część kierowców, która chce mieć możliwość samodzielnego tankowania swojego pojazdu i ufa, że robi to prawidłowo. 

Jak wyjaśniał Marcin Szponder, nie ma jednej dobrej praktyki we wprowadzaniu samoobsługi - istnieje wiele możliwych do przyjęcia, praktykowanych w różnych krajach rozwiązań. W takim przypadku najistotniejsze znaczenie mają fakty - rozwiązania obecnie proponowane są już sprawdzone, skuteczne i – jeśli trzeba - powszechnie dostępne. Mogłoby się wiec wydawać, iż przynajmniej teoretycznie – prawdziwych przeszkód brak, lecz brak też ciągle ostatecznego konsensusu i zadawalającego strony rozwiązania. Dyrektor Andrzej Olechowski, reprezentujący Polską Organizację Gazu Płynnego, akcentuje w swoim komentarzu zarówno problem bezpieczeństwa dystrybucji paliwa, jak i sprawę przygotowania odpowiednio precyzyjnych przepisów: - POGP uważa, że samoobsługa jest możliwa do natychmiastowego wprowadzenia na wielu stacjach funkcjonujących w naszym kraju. Niektóre firmy wdrożyły już rozwiązania techniczne, które z naddatkiem przewyższają wymagania określone w odpowiednich przepisach. Celem nadrzędnym jest niepogorszenie poziomu bezpieczeństwa, a to jest wykonalne przy zrozumieniu problematyki i specyfiki branży przez instytucje państwowe. Dobra wola również odgrywa niebagatelna rolę. W przypadku wątpliwości, do rozważenia jest np. system certyfikacji stacji przez organy kontroli technicznej co do spełniania wymogów technicznych.

Tymczasem wydawać się może, iż sam rynek w jak najbardziej naturalny sposób ewoluuje w kierunku zrównoważenia wszystkich czynników – czyli praktyki, techniki i bezpieczeństwa. Z informacji medialnych wynika na przykład, iż zimą 2011 roku na dużą skalę rozpoczęto wymianę pistoletów do tankowania gazu płynnego. Wymianą objęto wszystkie dystrybutory LPG działające na stacjach Statoil, czyli na blisko 300 obiektach handlowych. Dotychczas używane modele zastępowano niemieckimi pistoletami (Elaflex ZVG 2). Jak informowała rzecznik koncernu, Krystyna Antoniewicz-Sas, decyzja o zakupie powyższego sprzętu została podjęta “po przeprowadzeniu krótkich testów na stacjach i po zebraniu rzetelnych opinii na ten temat”. Z ustaleń technicznych wynikało, iż testowany model jest łatwiejszy i bardziej bezpieczny w użyciu.

Być może więc – jak to już wcześniej bywało – zmiany przepisów wymuszone zostaną przez realia rynkowe. Jeśli bowiem handlowcy okażą się przygotowani a rynek w pełni dojrzały do zmian, decydentom nie zostanie nic innego, jak uznać je odpowiednim zapisem prawnym. Czy wszyscy klienci będę z tego zadowoleni? Miejmy nadzieję. Można jednak z dużym prawdopodobieństwem wskazać przynajmniej jeden atut: polubią możliwość wyboru sposobu tankowania. Wszyscy lubimy mieć wybór.




*) - wszelkie wspomniane analizy odnoszą się do przepisów szczegółowych zawartych w następujących dokumentach prawnych regulujących temat tankowania LPG na stacjach: Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. z dnia 14 grudnia 2005 r. ze zm.); Rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz. U. z dnia 21 maja 2003 r. ze zm.); Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz. U. z dnia 31 lipca 2001 r. ze zm.) oraz Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 6 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy magazynowaniu, napełnianiu i rozprowadzaniu gazów płynnych (Dz. U. z dnia 17 września 1999 r. ze zm.)