System zapasów paliw w Polsce może być niewydolny

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, w 2029 r. Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych (RARS) będzie zobowiązana zwiększyć udział paliw gotowych w zapasach agencyjnych z 50 proc. do 75 proc. W tym samym czasie, według prognoz POPiHN, sprzedaż paliw ma wzrosnąć o ok. 5 proc. Ekspert podkreśla, że jeśli nie rozpoczną się przetargi na nowe pojemności dla benzyny i oleju napędowego, rynek może działać stale w trybie awaryjnym.

Obecnie główne zasoby magazynowe w Polsce są zarządzane przez państwową spółkę PERN i Orlen. PERN posiada cztery bazy ropy naftowej o łącznej pojemności ponad 4,1 mln m sześc., a także 19 baz paliw gotowych mieszczących 2,6 mln m sześc. Trwa rozbudowa bazy w Dębogórzu (trzy zbiorniki po 50 tys. m sześc. każdy), a także modernizacja obiektów w Koluszkach i Kawicach.

Orlen rozbudowuje terminal LPG w Szczecinie do łącznej pojemności 8 700 m sześc., rozwijając też infrastrukturę do produkcji biopaliw, m.in. SAF i HVO. Jednak mimo inwestycji, rozwój rynku wyprzedza możliwości magazynowania – przestrzega Wiwała.

Z danych POPiHN wynika, że przez ostatnią dekadę pojemność magazynów dla diesla wzrosła o 14,8 proc., podczas gdy rynek zwiększył się o 55 proc. W przypadku benzyn – pojemność wzrosła o 10,1 proc., a sprzedaż aż o 64 proc. Dodatkowo Polska konsumuje więcej paliw niż produkują rafinerie. Oznacza to konieczność importu, który jest coraz trudniejszy z uwagi na brak przestrzeni na magazynowanie obowiązkowych zapasów.

Ekspert przypomina, że import oleju napędowego stanowi obecnie 39 proc. krajowej sprzedaży, a benzyny – 29 proc. Choć w Niemczech istnieje nadprodukcja paliw, nie ma gdzie ich magazynować w Polsce. Problem wpływa również na dostawy paliw do Ukrainy – krajowi niezależni importerzy mogą wybierać bardziej opłacalne rynki zbytu, co pogłębia presję na krajowy rynek.

Wiwała wskazuje, że poprawie sytuacji mogłoby pomóc wykorzystanie nieczynnych, np. przyzakładowych zbiorników magazynowych lub trzymanie zapasów za granicą – np. w Niemczech, na Węgrzech czy Litwie. Jednak i to rozwiązanie niesie ze sobą ograniczenia logistyczne, finansowe i polityczne. Wiwała podkreśla, że z perspektywy bezpieczeństwa paliwowego nie jest optymalne, by zapasy trzymać zbyt daleko.

Według prezesa POPiHN, kluczowe będą decyzje o budowie rozproszonych baz magazynowych na terenie kraju. Powinny one zapewnić nie tylko bezpieczeństwo, ale także elastyczność logistyczną w sytuacjach nagłych wzrostów popytu.